Bộ Nội vụ và Thanh tra Chính phủ đã chính thức ban hành Thông tư 01 /2015/TTLT-TTCP-BNV quy định về mức độ khen thưởng cho người tố cáo tham nhũng. Theo đó, người giúp Nhà nước thu hồi số tài sản có giá trị trên 600 lần mức lương cơ sở thì có thể được thưởng tối đa 3,4 tỉ đồng.
Chị Hoàng Thị Nguyệt nhận giấy khen thưởng
Có thể bạn mặn mà Theo điều-khiển Thanh tra Chính Phủ, đây là hình thức cổ súy rất nhiệt tâm. Tuy thế, khá nhiều ý kiến bày tỏ, nguyện vọng, mục đích của nhũng người tố cáo tham nhũng không phải là phần thưởng mà muốn nói lên sự thực. Điều họ hy vọng nhất chính là bóc trần diện mạo thật của quan tham và cùng với đó là được bảo vệ, được ghi nhận, chứ không phải số tiền lớn. Tiền thưởng cao, có khi lại là... ‘Trên mây trên gió”?' Ý kiến thưởng tiền cho người tố cáo tham nhũng đã được đưa ra đàm đạo từ cách đây khá lâu. Trước khi quyết định “ấn nút” ban hành Thông tư này, Bộ Nội vụ và Thanh tra Chính Phủ đã tuyên bố công khai dự thảo, góp ý ý kiến số đông, trong đấy nhấn mạnh, việc khen thưởng cho người cáo giác tham nhũng là cực kỳ cần thiết, tạo cú hích trong cuộc chiến chống tham nhũng Sắp tới. Bản dự thảo cũng nêu rõ, nếu người tố cáo tham nhũng giúp thu hồi 1.000 tỉ đồng cho Chính Phủ thì mức thưởng tối đa 5 tỉ đồng... Khi Thông từ được ban hành, chỉ huy Thanh tra Nhà nước lý giải, việc biến đổi mức thưởng hết mức từ 5 tỉ đồng xuống còn 3,4 tỉ đồng là nhằm- phù hợp với hiện thực và mức lương nền móng. Ngay sau thời điểm thông tin trên phát đi đã nhận được sự thỏa-thuận của ý kiến số đông. Không ít ý kiến nhận định cao tính chủ động của nguyên-tắc nêu trên. Tuy thế, không ít quan điểm cho hay, người tố giác mong đợi sự bảo vệ của cơ quan chức năng Nhà nước hơn là nhận số tiền lớn đặng rồi vẫn ngay ngáy dè dặt, bị... Trả thù. Chuyện trò với PV báo, chị Hoàng Thị Nguyệt - “người hùng” trong vụ “nhân bản xét nghiệm” tại bệnh viện Đa khoa Hoài Đức (Thủ đô) đánh giá cao việc luật hóa mức thưởng cho người tố cáo tham nhũng, song vẫn không khỏi e ngại về tính khả thi của nó. Chị chia sẻ: “quy tắc cụ thể là vậy tuy-nhiên vận dụng có nhẽ không không phức tạp”. Theo chị Nguyệt, thực tiễn các nguyên-tắc của Chính Phủ đưa ra, những chế độ chủ trương đôi khi rất cụ thể nhưng những cá nhân chống tham nhũng nhằm- được hưởng theo điều luật không phải không phức tạp. Số tiền được thưởng cao quá thì đôi khi lại là “trên mây trên gió”! Chị Nguyệt cũng chia sẻ, bản thân chị khi gửi đơn tố cáo và được cơ quan chức năng Nhà nước nghiên cứu, kiểm tra nội dung cáo giác đúng, thế mà, gian lao mới sở hữu một tấm bằng khen. Cái mà những người đi tố cáo tham nhũng cần hơn hết là sự ham chuộng của dân chúng. “Nếu không có sự yêu thích của ý kiến số đông, có lẽ vụ việc của tôi cũng không thể hiệu nghiệm. Nhiều hơn. Sau khi tố cáo tham nhũng, người tố cáo cần một môi trường làm việc đảm bảo. Cũng may, Giám đốc bệnh viện nơi tôi làm việc hiện tại là một người nơi khác chuyển đến, có nhận-thức, có sự chuyển đối và công tâm...”, Chị trải lòng. Theo những chuyên gia, hiện có rất nhiều phương thức nhằm- lôi cuốn, vận động cư dân cùng chiến đấu phòng tránh tham nhũng, mà thưởng tiền chỉ là một trong nhiều yếu tố thúc đẩy. Tuy vậy, đàm phán với PV, Thạc sỹ Bùi Xuân Phải - Giảng viên Đại học Luật Thủ đô cho rằng, việc thưởng tiền chỉ mang tính cổ vũ, không có năng lực nhân rộng trên thực tiễn. Để chi tiết hóa cho quan điểm của mình, vị này dẫn luật lệ trong Thông tư 01 nêu rõ: “thực hiện minh bạch việc trao tặng khen thưởng, trừ trường hợp có liên quan đến bí ẩn Nhà nước hoặc cá nhân được khen thưởng khuyến nghị không minh bạch”. Như thế, việc thưởng tiền chỉ được áp dụng với các trường hợp minh bạch. Trong lúc số lượng này không nhiều trên thực tiễn. Đó là chưa kể, một số lượng khá nhiều cáo giác là nặc danh, chẳng thể kiểm định được tính danh. Dù rồi đây, các nội dung tố cáo trên đem tới hiệu quạ̉, giúp tìm ra “quan tham” nhưng không thể kiểm tra được ai là “người hùng” đích thực. Thế nên, với các trường hợp không công khai danh tính sẽ không thuộc đối tượng sửa-chữa của quy tắc trên. Tiền thưởng nhiều, có sắm được bình an? Tham nhũng đang là vấn nạn quần chúng, hoành hành như một ung nhọt chưa có thuốc đặc trị. Vì vậy, tố giác tham nhũng là góp phần|chung tay an ninh hữu dụng Chính Phủ và cộng đồng; là quyền dĩ nhiên của công dân. Nhưng rồi, thực tế từng đánh giá cao không ít vụ nguời tố giác chống tham nhũng đã bị báo oán, trù dập, đe dọa, gây thiệt hại về vật chất và ý thức. Hẳn chúng ta còn nhớ năm 2009, trong một buổi lễ vinh danh 88 công dân đại diện chống tham nhũng, hầu hết những người được vinh danh đều nói, họ từng bị trù úm dập, dọa nạt. Truớc đó, vụ một nhân viên kế toán Thảo Cầm Viên TP. Hồ Chí Minh bị sát hại sau khi tố cáo hành vi sai phạm trong vận hành quản lý của chỉ huy đơn vị này, là một thí dụ tiêu biểu. Hay trường hợp của nhà giáo Đỗ Việt Khoa, người “nổ phát súng” đầu tiên chống tiêu cực trong kỳ thi tốt nghiệp phô thông năm 2006. Tuy vậy, và sau đó thầy Khoa bị rủa dập, bôi nhọ. Thậm chí là, các nguời bị tố cáo còn thuê những đối tượng giang hồ hành hung, cướp của cải, cảnh cáo người giáo viên này. Từ hiện thực đó, không ít ý kiến bày tỏ, khi chưa có phương pháp thực sự chi tiết nào để bảo vệ người tố giác, thì người tố cáo sẽ có tâm lý e sợ, sợ sệt và không dám minh bạch tố cáo. Việc thưởng tiền như điều luật trong Thông tư 01 sẽ chỉ mang tính khích lệ, bởi điều người tố cáo cần sau khi sự việc được nêu ra ánh sáng là rất nhiều thứ khác. San sẻ về nỗi day dứt này, chị Hoàng Thị Nguyệt tâm-tư: “Người dám tố cáo vì sự công bằng của dân chúng chứ không phải vì tiền thưởng. Tiền thưởng có sáng giá khuyến khích. Phân chia giữa những mức thưởng bao nhiêu lại càng khó. Thí dụ như vụ việc tôi tố giác, đằng sau nó không phải là mười mấy triệu tiền xét nghiệm mà còn tiền hóa chất, tiền công, máỵ móc... Và việc thu hồi nó không phải giản dị. Phần thưởng lớn nhất của người cáo giác tham nhũng là sự khuyến khích ý thức, ưa thích của dư luận toàn cộng đồng và vụ việc đuợc xem xét xử lý đầy đủ”. Cũng theo lời chị Nguyệt, không chỉ với cá nhân chị mà với bất kỳ ai đứng ra cáo giác tham nhũng công khai, cái họ cần nhất là được an ninh. Nó cần thiết hơn rất nhiều phần thưởng. Bởi nếu, họ và người thân không được bảo vệ thì sẽ chẳng ai dám vẫn-còn đứng về lẽ phải. “Tôi đã phải nhận quá nhiều tin nhắn, sự đe dọa trực tiếp, gián tiếp với nhiều khuôn mẫu, khá nhiều sức ép khi công khai tố cáo sai phạm ở chính nơi mình công tác. Người cáo giác như tôi luôn kiểm định là “cuộc chiến” một mất một còn chứ không chỉ là việc tốn thời gian, công sức và chịu những áp lực xung quanh. Tôi nghĩ, việc an ninh người tố giác phải đặt lên hàng đầu, trọng-điểm hơn mọi chất lượng vật chất”, chị Nguyệt nhấn mạnh. A.Đức – H.Lan – Đ.Thơm / sinh sống & pháp luật |
